Продолжение проекта: Открытый корпус вепсского и карельского языков

Корпус вепсского языка

Тексты

Список текстов / диалектные тексты


Kut mina panlon kanan poigile

диалектные тексты

средневепсский диалект

Информант: Калинина Александра Леонтьевна, г.р. 1909, урожд. Пондала (Pondal), Бабаевский р-н, Вологодская обл., место записи: Пондала (Pondal), Бабаевский р-н, Вологодская обл., г. записи: 1962, записали: Зайцева Мария Ивановна, Муллонен Мария Ивановна

М. Зайцева, М. Муллонен, Образцы вепсской речи, (1969), с. 147-149; ф/архив ИЯЛИ КарНЦ РАН: № 169/2

Kut mina panlon kanan poigile

   

Как курица высиживает цыплят

 
Hauduškab kana kevadou, valičen munad, päiväižuu kohtas kacun, kus om puga(neco avoljaine sijaine kucuso puga).    [Когда] курица начинает весной парить, я выбираю яйца: против солнца смотрю, где пуга (это полый конец [яйца] называется пуга).
   
Gesli puga om ad’g’as, nu ka sit’päi g’o kukoi, ka sida pangoi-ki em.    Если пуга в конце, то из этого [выйдет] петух, тогда это яйцо не кладут.
   
A pugaine miše oliiž bokas, sit’päi lähtob kanaine, sen valičen.    [А нужно], чтобы пуга была сбоку, из этого получается курочка, такое яйцо я выбираю.
   
Potom panon neno vedho, levedaha ast’k’aha.    Потом опускаю в воду, в широкую посудину.
   
Vedos ištuso hän, kut nenaine, muga i pugaine ühten ruuno kuti olang’aine vedho ištuso, sit’päi lähtob kanaine.    [Если] в воде яйцо садится ровно, как лепешка, на одном уровне оба конца, то из него будет курочка.
   
A gesli hot’ vähäižuu nenaižen alhaks vedaudab, pugaižen ülähaks lendab, nad’ožni kukoi lähtob.    А если хоть немного острый конец потянет вниз, а пуга приподнимется вверх, то определенно будет петух.
   
Vot neno valičem mö sigau munad seičmen, ühtcan, ükstošt’küme, ülemba em pangoi, miše oliiž naku ii parnijad lugend-se, i panin kanan allo nenod.    Так мы отбираем яйца штук семь, девять, одиннадцать, не больше, чтобы было нечетное число и кладем под курицу.
   
Kut lehmad astuškatas ehtkoižuu, nu ka süu aigau pahemba panoudas poigile kanan.    Когда вечером коровы идут из лесу, в это время обычно садят курицу на яйца.
   
Munad laditut stolau gö vaumhed da kana g'o ištub sigau, haudub. Ez’mäine lehm gäviše, möst-ki g'oksom teramba, panom neno munad, miše čomembad poigad lähttaiž.    Яйца уже подготовлены на столе, курица сидит, парит, и как только появляется первая корова, бежим быстрее домой и кладем яйца под куру, чтобы цыплята получились красивее.
   
Nu vot, hän haudub kuume nedalid neco kana, potom g'o sed sutkad tuloba, konz hänlo pästta neno poigäižed.     Ну вот, она [курица] парит три недели, потом наступает тот день, когда она должна выпустить цыплят.
   
Hän hilläšt’i üksin’ avoit’olob.    Она тихонько, по одному открывает [яйца].
   
Ez’mäi avaidab ühten munan, murendab munakorudon, ühten ad’g’an murendab, a toižen gätab čelijan. Poigäižen pästab, a kor-se sihe gäp-ki.    Сначала откроет одно яйцо, разбивает скорлупу с одного конца, а другой конец остается целым, выпускает цыпленка, а скорлупа тут и остается.
   
Neno kaik poig'aižed poliš sutkiš pästab.    За полсуток [курица] выпускает всех цыплят.
   
Potom g’o mö hänt tom pert’he.    Затем уже ее [с цыплятами] мы приносим домой.
   
Karvatomad vet’ ningimäižed, penik’aižed, ni händäšt’, ni midä iile vüu, lihätukuine kuti, henoižed ningimäd hüunhuižed-no.    [Цыплята] еще голенькие, маленькие, нет ни хвостика, ничего еще нет – [только] как комочек мяса, пух-то еще нежненький.
   
Pert’he tom.    Приносим домой.
   
Mamanau išttas päivad kaks’-kuume, tegesoiš-ki hüväd poig'aižed.    [Цыплята] сидят под наседкой дня два-три, цыплята становятся хорошими.
   
A gättas v’üu buutuškoid’ neno haudg’ad kanad.     А иногда парухи оставляют еще яйца-болтушки.
   
Buutuškmuna gäb mugoine, kudambas iile pugad, henoine, henoine slojaine päivin’kau kaco, a pugad nikus iile.    Яйцо-болтушка – это такое, в котором нет полого конца, а на свет смотреть, так видна тоненькая пленочка, а пуги нигде нет.
   
Sen kana gätab buutuškaks.    Такое яйцо курица оставляет невысиженным [болтушкой].
   
Gesl’i buutušk gäi, srazu necon buutuškan pašttas da söttas kananpoigäižile püčiižile.    Если такие яйца остались, то их сразу же жарят и скормят маленьким цыплятам.
   
Potom sagedau maiduu veresuu, lämau maidoižuu lüpstut g’otuudas i poigäižed mi maidokahembad se pahemba hö kazdas.    Затем [кормят] простоквашей, поят свежим теплым молоком и чем цыплята молочнее [т. е. чем больше получают молока], тем быстрее растут.
   
Kuumes nedališ hö maidou kazdas hüvin’.    За три недели они на молоке очень хорошо подрастают.
   
Da i šonud necida anttas da i surm’an raznįjan, liiban söškatas.    Дают им и пшена, и другие разные крупы, начинают они и хлеб есть.
   
Nu i poig'aižed kazdas, gö kaks’ kut ka ani kanan surččed lin’das. Naku i kaik.    И цыплята растут. За два месяца они становятся величиной с взрослых куриц.
   
Uduu voduu hö muniškatas, süu voduu ii eht’ki mun’da, a mam muniškab süu kezau vüu.   В следующем году они начнут нестись сами, в этот год еще не успеют, а наседка будет нестись уже в то же лето.