диалектные тексты
средневепсский диалект
Информант: Ишевская Дарья Викторовна, г.р. 1896, место записи: Пелдуши (Pecoil), Подпорожский р-н, Ленинградская обл., г. записи: 1948, записали: Хямяляйнен Михаил Михайлович
М. Зайцева, М. Муллонен, Образцы вепсской речи, (1969), с. 91-93; НА КарНЦ, ф.1, оп.43, ед.хр.141(89-92)
Kut muzikad bohattuiba |
Как мужики разбогатели |
|
(Sarn) | (Сказка) | |
Ende eliba ug da ak. | Жили-были старик да старуха. | |
«Uk, minä tahtoižin’ nižuižid’ bulkaižid’, kut oleiž jouhod naživida». | «Старик, я хотела бы пшеничных булочек, как бы достать ('нажить') муки». | |
Uk: «Naživimai, minä panen tuhkad havadon, ajan vajehtelmaha». | Старик [говорит]: «Достанем, я наложу мешок золы, поеду менять». | |
Uk hebon val’l’asti, ak tuhkad havadon pani töuden. | Старик запряг лошадь, старуха наложила полный мешок золы. | |
Uk regehe pani tuhkan, ajoi. | Старик положил золу в дровни, поехал. | |
Toine uk da ak eletas. | Живут другой старик да старуха. | |
Sil’ ak touknad zahoti. | У него старуха толокна захотела. | |
«Uk, touknad minä tahtoižin’». | «Старик, толокна бы я хотела». | |
«Tahtoižid’, ka voib naživida. | – «Хотела бы, так можно достать. | |
Om izveskad havad, voib ajada vajehtamha». | Есть [у меня] мешок извести, можно поехать менять». | |
Hebon val’l’asti, havadon regehe pani i ajoi. | Лошадь запряг, мешок в дровни положил и поехал. | |
Ajab, a hänele vastha ajab mužik havadonke. | Едет, а навстречу ему едет мужик с мешком. | |
«Ei, bratan, edahaksik ajad?». | «Эй, братец, далеко ли едешь?». | |
– «Ajan, touknad om havad, da jouhoze nižuižeks iik sa vajehtada». | – «Еду, толокна [у меня] мешок, так нельзя ли на пшеничную муку обменять». | |
– «Ka minai om havad jouhod nižušt’». | – «Да у меня есть мешок пшеничной муки». | |
– «Ka om, ka vajehtagam, minai toukun čoma om». | – «Есть, так обменяемся, у меня толокно хорошее». | |
– «Kuverdan sä рäle andad, vet’ nižuine jouh kal’hemb om». | – «Сколько ты добавишь, ведь пшеничная мука дороже?». | |
– «Ka kuverdan sä pakičed?» | – «А сколько ты просишь?». | |
– «Ka anda nel’l’ kopeikad». | – «Дай четыре копейки». | |
– «Nel’l’ kopeikad-se äi, ota kaks’ kopeikad, ka andan». | – «Четыре копейки-то много, возьми две копейки, так дам». | |
– «Nu ka vajehtagamžo. | – «Ну, так обменяемся». | |
Tol’ko minai siičaz dengoid’ ele, konzni andan». Otiba vajehtiba jouhoil’, ajoiba kodihe. | – «Только у меня сейчас денег нет, когда-нибудь отдам». Взяли обменялись мукой, поехали домой. | |
Tuli uk kodihe. | Пришел старик домой. | |
«Ak, nžušt’ jouhod naživin’, pašta nižušt’ bulkad». | «Старуха, пшеничной муки достал, испеки пшеничной булки». | |
Havadon pert’he lendiba. | Подняли мешок в избу. | |
Ak ku havadon avaidab, ka ak: «Uk, ka havados ii nižuine jouh, a izvesk». | Старуха как откроет мешок, так [говорит]: «Старик, так в мешке не пшеничная мука, а известь». | |
A toine uk ajoi kodihe. «Ak, minä touknad sinii naživin’». | А другой старик приехал домой: «Старуха, я тебе толокна достал». | |
Havadon pert’he lendiba. | Мешок в избу подняли. | |
Ak ku avaiž, ka...: «Uk, ii toukun, a tuhk». | Старуха как открыла, так...: «Старик, не толокно, а зола». | |
Ihtele ii uddainus touknad söda, a toižele bulkoid’. | Одной не удалось толокна поесть, а другой булок. | |
Proidi aigad horošijas. | Прошло некоторое время. | |
Uk pagižeb akale: «Om kaks’ kopiikad vüig’d jänu, mända pakita prijätel’ou». | Старик говорит старухе: «Приятель остался должен две копейки, пойти попросить». | |
Mäni. Tuli prijatel’annost. | Пошел. Пришел к приятелю. | |
«Minä tulin’, vüigäd om kaks’ kopeikad, jogo oma den’gad?». | «Я пришел, должен ты две копейки, есть ли уже деньги?». | |
– «Ka ele vu, prihäč, vaiše lindäs, andan edelez». | – «Да нет еще, братец ('парень'), как только будут, отдам сразу». | |
Nece uk män’ tagaz. | Этот старик пошел обратно. | |
Mest varastab, konz andab dengad. | Опять ждет, когда отдаст деньги. | |
Aigad proidi. | Прошло время. | |
Uk akale pagižeb: «Mänen mest prijatel’annost vüigäd pakičemha». | Старик говорит старухе: «Пойду опять к приятелю долг просить». | |
Mest män’ uk akaine homaič, ukole pagižeb: «Sinun vüignig mest astub, a dengoid’ ele. Mi zavot’t’a?». | Опять пошел старик. Старуха увидела, говорит старику: «Твой должник опять идет, а денег нет. Что делать?» | |
– «A min’ hiitämoi, ak, koljaks». | «А я прикинусь, старуха, мертвым». | |
Loučha veri. | Лег на лавку. | |
Nece prijätel’ avaiž uksen. | Этот приятель открыл дверь. | |
«Minun prijätel’-se koli?» | «Мой приятель-то умер?». | |
Ak pagižeb: «Kol’, koli». | Старуха говорит: «Умер, умер». | |
– «Kol’, ka anda minä hot’ pezetan ičein’ prijatel’an jäl’gmäižen kerdan». | – «Умер, так дай я хоть обмою своего приятеля в последний раз». | |
Ak vet ladi, dai kahten pezetadas. | Жена воды приготовила, вдвоем обмывают. | |
Vezi-se hulakas, uk-se zdrogaiškanz’. | Вода-то горячая, старик начал вздрагивать. | |
Ak-se pagižeb: «Siičas koli, ka hibj-se, näged, zdrogaib». | Старуха-то говорит: «Сейчас умер, так тело-то, видишь, вздрагивает». | |
Sobitiba. | Одели. | |
«Vögäm koumoile, panemai maha», – pagižeb ak. | «Понесем на кладбище, похороним», – говорит старуха. | |
Groban tegiba i vüiba. | Сделали гроб и понесли. | |
Dorogou-se vihmuškanz’ diki äjou. | Дорогой пошел сильный дождь. | |
«Mängäm časounikaižehe». Mäniba. | «Зайдемте в часовенку». Зашли. | |
Sigä razboinikoid’ töuz’, vihmaspäi uidiba. | Там полно разбойников, от дождя спрятались. | |
Homaičiba groban, da časounikaspäi joste uidho mecha razbainikad, a šaugun dengoid’ unohtiba časounikha. | Увидели гроб разбойники и бегом от часовенки в лес убежали, а мешок с деньгами забыли в часовенке. | |
Nece uk pagižeb akale: «Dengoid’ miile jätiba, jagagam», a grobaspäi mužik skokkaht’. «Jagagam, minä abutan». | Этот старик говорит старухе: «Деньги там оставили, давай разделим». А мужик из гроба вскочил: «Разделим, я помогу». | |
«Näge, ihastui dengoid’ prijatel’, eläpstui». | – «Смотри, обрадовался приятель деньгам, ожил». | |
Ištuihezoi, dengad jagetas. | Уселись, делят деньги. | |
Razbainikad ühten oigenz’ba kundelmaha, äjak mest’-se om časounikas. | Разбойники послали одного послушать, много ли людей в часовенке. | |
Nece razbainik tuli iknan alle, kikištihe i kundleb, kut dengad’ jagetas. | Этот разбойник пришел под окно, сел на корточки и слушает, как деньги делят. | |
Üks’ mužik kacuht’ iknaha, a sigä furašk nägub. | Один мужик взглянул в окно, а там фуражка видна. | |
A hii jagoiba, a kaht kopeikad ühtele ii hvati. | А они делят, и двух копеек одному не хватает. | |
A nece ukoine hvatib razbainikan päspäi furaškan. «Na, sinei kahtes kopeikas furašk». | Этот старичок хватает с головы разбойника фуражку: «На тебе за две копейки фуражку». | |
A nece razbainik uidho. | А этот разбойник убежал. | |
Joksi razbainikoidennost, toižed küzeltas: «Äi rahvast om?». | Прибежал к разбойникам, те спрашивают: «Много ли народу?». | |
«Äi, äi. Den’gad miide jagoiba, ii hvatind kaksin’ kopeikoin’ mehele, minun furaškan hvatiba da ühtele mehele andoiba kahtes kopeikas». | – «Много, много. Наши деньги разделили, не хватило по две копейки на человека, мою фуражку схватили и дали одному человеку за две копейки». | |
Razbainikad uidiba, a nene mužikaižed dengad jagoiba, molembad bohattuiba i nügude-gi eletas. | Разбойники ушли, а эти мужики деньги разделили, оба разбогатели, да и теперь живут. | |
(AA 1654) | (AA 1654) |