Продолжение проекта: Открытый корпус вепсского и карельского языков

Корпус вепсского языка

Тексты

Список текстов / подкорпус вепсских сказок


Tütrindam

подкорпус вепсских сказок

северновепсский диалект

Информант: Ефремова П. Н., г.р. 1887, место записи: Залесье (Mecantaga), Прионежский р-н, Республика Карелия, г. записи: 1947, записали: Егорова

Вепсские народные сказки, (1996), с. 61-64; НА КарНЦ, оп.43, №103, л.37-40

Tütrindam

   

Неродная дочь

 
Ende eletihe mamanke kaks' tütärt, üks' tütär oli rodnį, a toine oli nerodnį tütär, mamm hänele oli emindam.    Жили-были с матерью две дочери. Одна дочь была родная, а вторая – неродная, матерью стала ей мачеха.
   
Necida hän ičeze tütren navedi, necida tütärt tošč ei navednu vous'o.    Она любила свою дочь, а вторую дочь совсем не любила.
   
Nece akk ičeze rodnįjale tütrele sanub:    Эта женщина говорит своей родной дочери:
   
- Vögam händast randpertiižehe elämaha.    – Отвезем ее жить в избушку на берегу.
   
Necile tütrele sanub:    И говорит падчерице:
   
- Homen sina mä eriži elämaha.    – Завтра ты уходи от нас жить отдельно.
   
Hän andei hänele samalt kuiduks kezerta, tuhkad ledes andei d'ouhoks, čuurud andei šonaks, pilad'ouhod andei suurmaks.    Дала она ей мха вместо волокна для прядения, золы из очага – вместо муки, гравия – вместо пшена, опилок – вместо крупы.
   
Händast vöd'he sinna pertiižehe elämaha ühttaze.    Отвезли они ее туда, в избушку,
   одну жить.
Nece ladi kožližen, samluden sidei, värtnäižen kädehe i kezerdaškanz'.    
   Сделала она себе прялку, привязала мох, взяла веретено в руки и начала прясть.
Kuulišt’, ka kolotiže.    
   Слышит, стучатся.
Mäni avaidamha.    
   Пошла она открывать.
Veräjän avaiž, ka koume hörmud-razboinikad.    
   Открыла дверь, а там три разбойника.
– Neidihe, neidihe, lämbita kil'betiine.    
   – Девушка, девушка, истопи баньку.
Kil'betiižen lämbit’. Nened ukod, koume razboinikad, kil'betihe mänd'he.    
   Истопила она баньку, эти мужики-разбойники пошли в баню.
Nece neidine pirgaižed ajaškanz', kästtihe.    
   Девушка начала пироги скать, велели.
Hiirutt i hippäst’.    
   Мышка прыгнула:
– Neidihe, neidihe, anda touknašt’ tahthašt’, pahal aigal liinen hivä.    
   – Девушка, девушка, дай толокняного теста, в плохие времена пригожусь.
Nece neidine andei toukunt tukun, tahthašt’ škläkun.    
   Эта девушка дала толокняного теста.
Hiirutt hiviš meliš läks’ kodaha.    
   Мышка, довольная, шмыгнула в норку.
Nene tuld'he hörmud kil'betišpei, ka söt't’ heid, d'ot't’.    
   
– Neidine, neidine, tuližid ku magatta ka.    Пришли разбойники из бани. Она накормила, напоила их.
   
Kukei čaigaht’, mužikad kadotine, nece neičukaine ihastį.    – Девушка, девушка, пришла бы ты с нами спать?
   
Däi hänele dengįid koume sumkad.    Петух кукарекнул. Мужики исчезли. Девушка обрадовалась.
   
Toižel ehtal möst kolotiže.    Осталось ей денег три сумки.
   
Nened-že hörmud möst kästtaze:    На следующий день опять стучатся.
   
– Neidine, neidine, lämbita kil'betiine.    Эти же мужики опять велят:
   
Kil'betihe mändhe, a nece neidine pirgaižed ajab.    – Девушка, девушка, истопи баньку.
   
Hiirutt i hippäst’:    Пошли они в баню, а девушка пироги скет.
   
– Neidine, neidine, touknašt’ tahthašt’, pahal aigal liinen silei hivä.    Мышка прыгнула:
   
Nece neidine toukunt tukun, tahthašt’ andei škläkun.    – Девушка, девушка, дай толокняного теста, в плохие времена пригожусь.
   
Hiirutt hiviš meliš päčin alle    Девушка дала толокняного теста.
kodaha.    
   Мышка, довольная, спряталась под печку в норку.
Nene ukod tuld'he möst kil'betišpei, söt't’, d'ot't’ nenid ukįid.    
   Пришли мужики из бани. Накормила, напоила она их.
– Neidine, neidine, tuližid    
ku magatta.    – Девушка, девушка, пришла бы ты с нами спать?
   
– Vaitti, naku valikįižen pezen.    – Подождите, только валик вымою.
   
Necida neičukašt hiirutt vastan alle murdįižeks i muutalz’.    Мышка девушку превратила в соринку, запрятала под веник.
   
Kukei čaigaht’ i nene mužikad möst kadotihe.    Петух кукарекнул, и эти мужики опять исчезли.
   
Mamm i sizar sanub:    Мать и сестра говорят:
   
– Lähkam otmaha, riktud oma d'o dai kolnu om siga, lähkam, hot'a togam lud-ne.    - Пойдем за нею, возьмем ее, наверно, она уже умерла там. Пойдем, хоть кости-то принесем.
   
Mänd'he, ka hän siga kändleze ku papad’    Пошли они, а она там порядничает, как попадья хорошая.
hivä.    
   Вторая сестра-то и говорит:
Toine sizar-se sanub:    – Как, сестрица, ты жила здесь, откуда взяла столько денег? Научи меня!
– Kus, čikuško, olid, da kus otid neceverdan dengįid, openda mindei!    
   Говорит она мачехе: – Свою дроченую дочь потом туда жить отведи.
– Mä, - mamale sanub, – vö sinna elämaha ičeiž zdročonijad tütärt.    
   Домой пришли с деньгами, едва втроём
Kodihe tuld'he dengįideke, kanttihe edva koumen.    донесли.
   
Toine sizar sanub:    Вторая сестра говорит:
   
– Mina lähten sinna. Openda mindei, čikuško.    – Я пойду туда. Научи меня, сестрица.
   
Necen tütren sädatab, toižen, ičeze selgitab.    Мать одевает, посылает туда свою дочь.
   
Ičeze tütrele andei töd ka kuidud kezerta, d'ouhod andei rugihišt’, pirgįikš nižišt’ d'ouhod, šonad d'o hiväd andei, suurint andei, toukunt andei, kaiked andei ičeze tütrele.    Своей дочери дала кудели да волокна для прядения, муки дала ржаной, на пироги – пшеничной муки, хорошего пшена дала, крупы дала, толокна дала, всего дала своей
   дочери.
Höbole ištut’ dai vei sinna. Sizar-se opendab:    
   Усадила на лошадь и отвезла туда. Сестра-то наказывала:
- Kacu, tuloba razboinikad, ka kil'bet’ lämbitada kästtaze, lämbita, pirgaižed aja, hiirutt tulob, pakičob touknašt’ tahthašt’, ka sina hänele paina valikol.    
   – Смотри, придут разбойники, попросят баню истопить, ты истопи, пирогов наски; мышка придет, попросит толокняного теста, так ты ее стукни валиком.
Nece neičukaine d'o hiviš meliš ištub, kezerdab, tulnu dengįid samha.    
   Эта девушка сидит, довольная, прядет, добывать деньги приехала.
Kuulišt’, ka kolotiže, d'o tuloba.    
   Слышит, стучатся, уже пришли.
Mäni, avaiž, ka möst razboinikad.    
   Пошла, открыла – там разбойники.
– Neidine, neidine, lämbitaskep kil'betiine, ajaskep pirgaižid.    
   – Девушка, девушка, истопи-ка баньку, наски-ка пирогов.
Kil'betin lämbit’, nene kil'betihe lähttihe. Nece neižne pirgaižid ajaškanz'.    
   Баню истопила, пошли они в баню. А девушка пирожки стала стряпать.
Hiirutt i hippäst’:    
   Мышка и прыгнула:
– Neidine, neidine, anda touknašt’ tahthašt’, pahal aigal liinen hivä.    
   – Девушка, девушка, дай толокняного теста, в плохие времена пригожусь.
Hiirudele ku las’k valikol päha.    
   Она как стукнет мышку валиком по голове.
Hiirutt voivotesenke läks’ kodaha, ei völ kolnu.    
   Мышка с писком убежала еле живая
Nene ukod kil'betišpei tuld'he, čai d'od'he, kaik pirgad söd'he.    в норку.
   
– Neidine, neidine, tuližid ku magatta.    Эти старики из бани пришли, попили чай, все пироги съели.
   
Hän magatta mäni, pekstihe, pekstihe, ka edva heng dättihe.    – Девушка, девушка, пришла бы ты спать?
   
Nene ukod lähttihe. Necile nimida dänu ei.    Она пошла спать: ее били, били, едва душа в теле осталась.
   
Nece neičukaine d'o pel'gastunu: «Tuloba, ka riktaze niguni mindei.»    Старики ушли, ей ничего и не оставили.
   
Möst tuld'he, kolotiže.    Девушка испугалась: «Вот вернутся и убьют меня теперь».
   
– Neidine, neidine, lämbita kil'betiine, aja pirgaižed.    Опять пришли, стучатся:
   
Lähttihe kil'betihe, möst pirgad ajaškanz'.    – Девушка, девушка, истопи баньку, наски пирогов.
   
Hiirutt hippäst’ möst, ei, rouk, pannu pahaks, möst tulob.    Ушли они в баню, она начала пироги скать.
   
– Neidine, neidine, andav touknašt’ tahthašt’, pahal aigal hivä liinen.    Мышка прибежала, не обиделась, бедная, опять явилась:
   
Hän las’k hiirudele, hiirutt voivotesenke kodaha i läksiškanz'.    – Девушка, девушка, дай толокняного теста, в плохие времена пригожусь.
   
– Sina mindei rikeid da ed i sina päzu.    Она как стукнет мышку, мышка с писком и убежала в норку:
   
Iče kol’, rouk.    – Ты меня убила, но и ты не спасешься!
   
Nene kil'betišpei tuloba, södaze, d'odaze.    Сама скончалась, бедняжка.
   
– Neidine, neidine, tule magatta.    Старики из бани пришли, едят, пьют.
   
Neidine nece magatta mäni.    – Девушка, девушка, иди спать.
   
Necida pekstihe, pekstihe, d'ougad čaptihe, nižad čaptihe. Nene d'o pandud nižad iknale, d'ougad gardalijale d'o ripputet.    Девушка эта пошла спать.
   
Nece mamin da tütär otmaha ajetaze, paral höbol tuloba otmaha.    Ее били, били, ноги отрезали, груди отрезали, положили на окно. Груди уже на окно положены, а ноги на балкон повешены.
   
– Kacu, nakka minun tütrudel bulkaižed vilugataze iknal.    Эта мачеха и сестра едут на паре лошадей за нею:
   
Tuld'he, ka tütär d'o riktud.    – Смотри, там у моей доченьки на окне булочки остывают.
   
Sihe langen’ mamm nece.    Пришли, а дочь уже убита.
   
Luuhuded kaik kogoz’ mamm, kordh'a pani, kodihe ot't’.    Тут и упала мать.
   
Kodihe tuld'he da necen tütrenke eläškat'he kahten.    Потом косточки все собрала мать, в сани положила, домой взяла.
   
Tegihe tütär hänele armaz.    Приехали домой и вдвоем стали жить с этой дочерью.
   
Nuguni siga eletaze.    Стала падчерица любимой дочерью.
   
Enamba nimida.   И теперь там живут.
   
   Больше ничего.