Продолжение проекта: Открытый корпус вепсского и карельского языков

Корпус вепсского языка

Тексты

Список текстов / подкорпус вепсских сказок


Gluupad rahvaz

подкорпус вепсских сказок

северновепсский диалект

Информант: Харитонова Анна Абрамовна, место записи: Рыбрека (Kaleg), Прионежский р-н, Республика Карелия, г. записи: 1938, записали: Кононов В.И.

Вепсские народные сказки, (1996), с. 100-103; НА КарНЦ, кол.57, ед. хр. 20

Gluupad rahvaz

   

О глупых людях

 
Ende eletihe ukeine i akeine.    Жили старичок и старушка.
   
Mad heilaze ii olnu. I vot semetihe hö nagrišt’ ičeze pertin päle.    Земли у них не было, и решили они посеять репу на крыше дома.
   
I vot kaikuččen päivan ukeine kävelob kacmaha kut kazvab nagriž.    Старичок каждый день ходит смотреть репу, как она растет.
   
Ezmeižel päival nagriž kazvei kopeikan surččeks, tošpäan nagriž kazvei koumen kopeikan surččeks, a koumandel päival – pätakon surččeks. Nelländel – d'o askei blödeižen surččeks.    В первый день репа выросла с копейку, на второй день – с трехкопеечную монету, на третий – с пятак
   На четвертый день – размером с блюдце.
Tuli ukeine kodihe i sanub akeižele:    
   Пришел старичок домой и говорит старушке:
– Kacu, akeine, nagriž pidab otta, eika kazvab lujas suureks i labotab miide pertin.    
   – Старушка, репу нужно собрать, не то вырастет слишком большая и придавит наш дом.
Akeine sädihe i lübįi pertin päle nagrišt’ otmaha.    
   Старушка оделась и поднялась на дом
Töuden havadon väli gurbha i zavodi päzda soumad möto, no käded akeižel väzd'he, akeine langen’ alahaks ägesšorpįile i rikeihe.    за репой.
   
Ukeine veik, veik i pani akeižen potletaha, a iče läks’ veikteid ecmaha.    Полный мешок взвалила на спину, стала спускаться, руки у нее устали, она упала на зубья бороны и умерла.
   
Tuli kana vastha:    Старичок плакал-плакал, уложил старушку в подклеть, а сам пошел искать плакальщиц.
   
- Kuna astud, ukeine?    Встретилась курица, спрашивает:
   
– Veikteid ecmaha.    – Куда идешь, старичок?
   
– Ota mindei.    – Плакальщиц искать.
   
– Mahtadįk voikta?    – Возьми меня.
   
– Mahtan.    – А причитать умеешь?
   
– Nu ka ištte regehe.    – Умею.
   
Potom tuld'he vastha däniš, rebei, händikaz i kondi.    – Ну, тогда садись в сани.
   
Ištut’ ukeine kaikid regehe i toi    Потом встретились заяц, лиса, волк и
kodihe.    медведь.
   
Soubaz’ heid potletaha akeižennu, a iče läbi lavas küzelob veikteil:    Усадил их всех старичок в сани и привез домой.
   
- Dö veikitt?    Закрыл их всех в подклеть к старушке, а сам сквозь пол спрашивает:
   
Sed sanutaze:    – Уже оплакали?
   
- Käduded i d'ougeižed d'o veikim.    А те отвечают:
   
Potom ukeine mest küzub:    – Ручки и ножки уже оплакали.
   
- Dö veikitt?    Потом старичок опять спрашивает:
   
Veiktijad sanutaze:    – Оплакали?
   
- Veikim dö.    Говорят:
   
Aveiž ukeine verejan potletaha, a veiktijad d'oste pagod lähttihe.    – Оплакали.
   
Kaccub ukeine, ka akašt’ d'o eilä.    Открыл старичок дверь в подклеть, а плакальщики бегом. Убежали.
   
Kuni veiktihe da sini akeine i    Смотрит старичок, а старушки нет.
söd'he.    
   Пока оплакивали старушку, тем временем и съели ее.
Tuskas ukeine ot’ havadeižen, pani havadeižhe käžiižen i čutaban labideižen i läks’ kuna pä kandab, kirvhudenke.    
   С горя старичок взял мешочек, положил в него котенка, совок для веяния и пошел куда глаза глядят [букв.: куда голова несет], с топором.
Mäni, mäni. Tuli pertiine. Kuulob, siga lujas düreitaze.    
   Шел-шел, навстречу избушка, слышит – там очень сильно гремят.
Mäni ukeine pert'he i näggob čuudan: mužik päčilpei hüppib štanįihe, a ak seižub päčinnu i štanad piddab.    
   Вошел старичок в избушку и видит чудо: мужик с печки прыгает в штаны, а жена стоит внизу и держит эти штаны.
Ukeine sanub:    
   Старичок говорит:
- Ajanįk andatt, jesli mina opendan štanįid pammaha?    
   – Сколько вы мне дадите, если я научу штаны надевать?
Mužik andei hänele sada rubl'ad.    
   Мужик дал ему сто рублей.
Ot’ ukeine dengad i läks’ tagemba.    
   Взял старичок деньги и пошел дальше.
Näggob, seižub pertiine i eilä ni üht iknad. Näggob, mez’ d'okselob puzunke se vereile, se pert'he.    
   Видит – стоит избушка, нет ни одного окна. Видит, мужик бегает с корзиной то в избу, то во двор.
Küzub ukeine mehel:    
   Старичок спрашивает:
- Mikš sina d'okseled?    
   – Почему ты тут бегаешь?
Mez’ sanub:    
   Мужик говорит:
- Pertišpei kandišen pimedan vereile i vereilpei svetan pert'he.    
   – Из избы я выношу темноту, а со двора приношу свет.
– Äjanįk andatt dengįd, jesli mina tegen svetan teile pert'he?    
   – Сколько вы мне дадите, если я сделаю свет в избе?
– Kaks’ sadad andam, sanub mez’.    
   – Двести рублей дадим. – говорит мужик.
Silei ukeine ot’ kirvhen i čapei iknan pert'he.    
   Тогда старичок взял топор и прорубил окно в избе.
Ot’ dengad i läks’ tagemba.    
   Взял деньги и пошел дальше.
Mäni, mäni, näggob pertiižen.    
   Шел-шел, видит избушку.
Tuli i pakičeze öks.    
   Подошел и просится на ночлег.
A neciš pertiižes kaikuččen ön söd'he krotad mez’.    
   А в этом доме каждую ночь крысы съедали человека.
I vot ižand ihastįi, pani ukeižen otdel'nijaha komnataha magatta i duumeib iče:    
   Хозяин обрадовался, уложил спать старичка в отдельную комнату и думает:
«Pust’ södaze krotad, takouski mužik om.»    
   «Пусть съедят крысы. Таковский и мужичок».
Ver’ ukeine komnataha i kažiižen ot’ havadeižespei i pani laptaha.    
   Лег старичок в комнате, взял из мешка котенка и положил рядом.
Homesel heraštihe, ka laval kogo kolieid krotid: kažiine kaikid rikei.    
   Утром проснулся и видит: на полу целая куча мертвых крыс, котенок всех задавил.
Ižand küzzub:    
   Хозяин спрашивает:
- Kut sina rikeid ningoman kogon?    
   – Как ты убил такую кучу?
Ukeine sanub:    
   Старичок говорит:
- Milei om zveriine, kudamb rikkob, a jesli annet dengeid, ka mina teiletei datan.    
   – У меня есть такой зверек, который убивает, а если дашь мне денег, то я оставлю его вам.
Ižand andei dengad i läks’ ukeine kodihepei.    
   Хозяин дал денег, и пошел старичок домой.
Tuli laptemba i näggob: hänen pertin sijas seižub suur’ hivä pert’.    
   Стал подходить [к дому] и видит: на месте его избы стоит большой хороший дом.
Mäniškanz’ laptemba i näggob: lähtob pertišpei bohat mez’ i ozutab kädel, miise: «Ala tule laptaha i lähte necil ploššadilpei.»    
   Стал приближаться к дому и видит: выходит из дома богатый человек и показывает рукой, что подходить, мол, нельзя, уходи, дескать, отсюда.
Ukeine ištįihe kivele i voikud voikaškanz’ i veik sen verdan, miise hänen kündlišpei tegihe suur’ Äniine i uppot’ bohačun kodin. I ukeine läks’ hiviš meliš edeleze i edeleze.   
   Старичок сел на камень и заплакал. Он плакал столько, что из его слез образовалось большое Онего и потопило дом богача, а старичок, довольный, пошел дальше.