подкорпус вепсских сказок
средневепсский диалект, восточные говоры
Информант: Калинина Александра Леонтьевна, г.р. 1909, урожд. Пондала (Pondal), Бабаевский р-н, Вологодская обл., место записи: Пондала (Pondal), Бабаевский р-н, Вологодская обл., г. записи: 1981, записали: Онегина Нина Федоровна
Вепсские народные сказки, (1996), с. 157-160; ф/архив ИЯЛИ КарНЦ РАН: № 2662/19, НА КарНЦ, кол.83, ед.хр.159
Semetihe ukoine da akaine nagrhen külbetin pälo |
Посеяли старичок и старушка репу на крыше бани |
|
| Elotihe ukoine da akaine. | Жили-были старичок и старушка. | |
| Mecha ii vįinugoi käuda. | В лес они ходить не могли. | |
| Akaine pagižep-ki: | Старушка и говорит: | |
| - Detko, täuvoduu kuna nagrhen-se semendaškam? | – Дед, где мы будем в этом году | |
| репу сеять? | ||
| Palod mö tehta emboigį, | ||
| emboi kasked čapta. | Пожогу делать мы не сможем, не сможем и подсеку рубить. | |
| A semekam, davai, külbetin' pälo. | А давай посеем на крыше бани. | |
| Ukoine soglasihe. | Старичок согласился. | |
| Nu i semetihe külbetin' pälo nagrišt. | Ну, и посеяли они репу на крыше бани. | |
| Nagrhudes gö taimnudod lähttihe. | Вот уже и ростки появились. | |
| Staruhaine pagižeb: | Старушка говорит: | |
| - Ukoine, mäno, kacu, nagrhuded-ne gö min' surččed oma.» | – Старичок, поди посмотри, какой величины репки? | |
| – Da min' sinä, staruh, kuspäi hö nagrhuded, tol'ko vuu lähttihe, tol'ko zavodnuksod kazda. | – Да что ты, старуха, какие там репки, только что появились, только расти начали. | |
| Nu, möst väheizen staruhaine eli. | Ну, опять немного прожили. | |
| A staruh nagrišt’ tahtoib, ka ičezo pagižeb: | А старуха репы хочет и свое твердит: | |
| - Ukoine, tedan, oma g'o nagrhuded. | – Старичок, наверно, репки уже появились? | |
| Ukoine pagižeb: | Старичок говорит: | |
| - Min' sina, staruh, vuu oma taimnudod, iile vuu nagrhuzid. | – Что ты, старуха, только ростки вышли, репок еще нет. | |
| Möst g'o staruh ičezo pagižeb, tol'ko ukou nagrhuzid pakičob. | А старуха все свое долдонит, все просит у старика репок. | |
| Ukoine möst sanub, miše eile vuu nagrhuzid, oma vuu taimnudod. | Старичок опять говорит, что нет еще репок, только ростки проклюнулись. | |
| Ukoine läks’ mecha. | Пошел старичок в лес. | |
| Staruhaine kül'betin' pälo ägehuded pani, ägehutme libui, taimnuzid nütki, laskeškanzihe, ägehut šturaht’, staruhaine langen’, vacan rebit’, kiškad valihezoi, nu i staruhaine kül'betinoks kol’. | Старушка поставила к бане борону и по бороне поднялась на крышу, нарвала ростков, стала спускаться, борона грохнулась, старушка упала, живот разорвала: кишки вывалились, ну, и старушка возле бани умерла. | |
| Ukoine tuli mecaspäi. | Пришел старичок из леса. | |
| Eile staruhašt’. | Нет старушки. | |
| Mäni kül'betinnoks-se – staruhaine kounu. | Пошел к бане, а старушка мертвая. | |
| Mida tehta ukoiželo? | Что старику делать? | |
| «Ajada val'l'astada heboine, ajada voikkid ecmähä. | «Запрягу я лошадь, да поеду причитальщиц искать. | |
| Voikta ii kelle, üksnäin' mina.» | Оплакивать некому, один ведь я». | |
| Žalliičob staruhan. | Жалеет он старушку. | |
| Läks’ mecha ajamaha, regen vallast’. | Запряг он лошадь, поехал в лес. | |
| Putui vastha oravaine. | Навстречу ему белка. | |
| - Kuna, dätkim, läksid'? | – Куда, дядя, поехал? | |
| – Läksin voikkid ecmähä. | – Поехал плакальщиц искать. | |
| – Ota mindain. | – Возьми меня. | |
| – Mahtadįk voikta?» | – Оплакивать умеешь? | |
| – Mahtan: čok-čok-čok. | – Умею: чок-чок-чок! | |
| – Ištte kablhalo. | – Садись в копылок. | |
| Ajei väheižen. Tuli gänišaine vastha. | Проехал он немного – навстречу зайчик. | |
| - Kuna, dätkim, läksid'? | – Куда, дядя, поехал? | |
| – Voikkid' ecmähä. | – Плакальщиц искать. | |
| – Ota mindain'. | – Возьми меня. | |
| – Mahtad ed voikta? | – Оплакивать умеешь? | |
| – Mahtan: tol-lo-lo.» | – Умею: тол-ло-ло! | |
| – Mä, ištte regelo. | – Ну, садись в сани. | |
| Ajab möst g'o ukoine. | Опять едет старик. | |
| Putui vastha reboi. | Навстречу ему лиса. | |
| - Kuna, dätkim, läksid'? | – Куда, дядя, поехал? | |
| – Voikkid' ecmähä. | – Плакальщиц искать. | |
| – Ota mindain'. | – Возьми меня. | |
| – Mahtad ed voikta? | – Оплакивать умеешь? | |
| – Oo-oo-oo!. | – Оо-оо-оо! | |
| – Mahtad, ištte kablhalo. | – Умеешь, садись в копылок. | |
| Väheižen ajetihe. | Проехали они немного. | |
| Putui kondi vastha. | Навстречу им медведь. | |
| - Kuna, dätkim, läksid'? | – Куда, дядя, поехал? | |
| – Voikkid' ecmähä. | – Плакальщиц искать. | |
| – Ota mindain'. | – Возьми меня. | |
| – Mahtad ed voikta? | – Оплакивать умеешь? | |
| – Mmmä-mmä-mmä! | – Ммя-ммя-ммя! | |
| – Mä ištte regelo. | – Иди, садись в сани. | |
| Kondi ištuihez regelo. | Медведь сел в сани. | |
| Hebo nikuna sadas ii vįi: väznu. | Лошадь не может сдвинуться с места, стала. | |
| A sablįk ningimam vedaman vedada? | Разве вывезешь такой воз! | |
| Heboine siižutihez, ukoine löškanz’, kubaižitaškanz'. | Лошадь остановилась, старик начал ее бить, чтобы стронуть с места. | |
| Heboine kubeganz', ka ii vii kubahtoitta. | Лошадка задвигалась, да не может сдвинуть. | |
| Aižas katkez’. | Сломалась оглобля. | |
| - Nu, lapsod, mängät nügude aižas togat. | – Ну, ребята, теперь идите принесите оглоблю. | |
| Mäni oravaine, väheižen hamhaižil' toi vicaižen. | Пошла белочка, скоро в зубках принесла вичку. | |
| - Dätkim, nece godiše vei ii? | – Дядя, эта годится или нет? | |
| – Nece sineiž perskele godiše, a ii aišhaks hebole gotte. | – Это тебе для задницы годится, а не на оглоблю. | |
| Mäni gänišaine, toi möst vicaižen surembahkon. | Пошел зайчонок, принес вичку немного побольше. | |
| - Nece, dätkim, godiše vei ii? | – Дядя, эта годится или нет? | |
| – Nece sineiž perskele godiše, a ii hebole aišhaks. | – Это тебе для задницы годится, а | |
| не на оглоблю. | ||
| No, mäni reboi. | ||
| Ну, пошла лиса. | ||
| Reboi toi koiviižen podhod'ačijan, no penehkoine. | ||
| Лиса принесла порядочную вицу, но все же маловата. | ||
| - Nece, dätkim, godiše vei ii? | ||
| – Дядя, эта годится или нет? | ||
| – Nece ii gotte, sineiž perskele godiše.» | ||
| – Эта не годится, тебе для задницы годится. | ||
| – Mäno, händikaz, to aižaz. | ||
| Иди, волк, принеси оглоблю. | ||
| Händikaz mäni, koivun suron gürime känd’, toi. | ||
| Волк пошел, выворотил большую березу с корнями, принес. | ||
| - Nece, dätkim, godiše vei ii? | ||
| – Дядя, эта годится? | ||
| – Nece siniiž perskelo, | ||
| aišk'alo ii got’te. | – Да эта для задницы тебе годится, а не на оглоблю. | |
| – Mäno, kondi, to sina aižaz. | Иди, медведь, принеси оглоблю. | |
| Kondi mäni, pedajan suren gürime känd’, toi. | Медведь пошел, принес большую сосну с корнями. | |
| - Nece, dätkim, godiše? | – Дядя, эта годится? | |
| – Da nece sineiž perskelo godiše, a ii hebole aišhaks. | – Да эта тебе для задницы годится, а не на оглоблю. | |
| – Nu, ištkat, mina iče käun. | Ну, сидите, я сам пойду. | |
| Ot’ kirfhuden, mäni nece ukoine ecmähä koifh'ast’. | Взял топор, и пошел этот старичок искать березу. | |
| Kuni koifh'aižen eci aišh'aižeks, sini neno händikaz da kondi heboižuu vacaižen poritihe, čakaižen kaiken g'odihe, kiškaižed södihe, samalt tunktihe vacha, vacan omb'uutihe. | Пока березу для оглобли искал, тем временем волк и медведь распороли лошади брюхо, кровь всю выпили, кишки съели, напихали в нутро мха, зашили. | |
| A heboižed kaik neno mecan živataižed regüupäi uittihe toropihezoiž da. | А все мелкие зверушки испугались и убежали с воза. | |
| Oravaine uidii, gänišaine uidii. | Белка убежала, зайчик убежал. | |
| Reboi hitrį om da se-ki piitihe, uidii. | Лиса хитрая и та убежала, спряталась. | |
| Ukoine tuli, heboižuu aišhaižen ladi, val'l'ast’ heboižen, heboine ii kubahta. | Пришел старик, починил оглоблю, запряг лошадку, а лошадка ни с места. | |
| Kacouz’, ka heboižuu vacaine poritut. | Взглянул, а у лошадки живот вспорот. | |
| No, mida tehta, heboine södut. | Ну, что делать, лошадка съедена. | |
| Ukoine regelo länguded pani, da voikume kodihe tuli da ištuihe ičeze pertiižehe, hebošt’ iile, staruhašt’ iile. | Старичок положил хомут в сани да со слезами прибрел домой, сел в своем домике: лошадки нет, старушки нет. | |
| - Kut mina nügude eläškan? | - Как я теперь буду жить? | |
| Voikmaha i gäi-ki. | Так и остался плакать. | |
| Kaik. | Все. |