Продолжение проекта: Открытый корпус вепсского и карельского языков

Корпус вепсского языка

Тексты

Список текстов / подкорпус вепсских сказок


Sarnaine Olönuškan näht

подкорпус вепсских сказок

средневепсский диалект, восточные говоры

Информант: Калинина Александра Леонтьевна, г.р. 1909, урожд. Пондала (Pondal), Бабаевский р-н, Вологодская обл., место записи: Пондала (Pondal), Бабаевский р-н, Вологодская обл., г. записи: 1981, записали: Онегина Нина Федоровна

Вепсские народные сказки, (1996), с. 165-166; ф/архив ИЯЛИ КарНЦ РАН: № 2663/9, НА КарНЦ, кол.83, ед.хр.161

Sarnaine Olönuškan näht

   

Сказка об Аленушке

 
Elotihe uk da ak.    Жили старик со старухой.
   
Akaine se kol’, döočkäine gäi.    Старушка умерла, осталась девочка.
   
A mužikalo tariž naida.    А мужику надо жениться.
   
A side oli deruunas se ičeze döočkäštme vüuki leskiak.    А тут же в деревне жила вдова с дочерью.
   
Nece mužik nai hänou.    Мужик и женился на ней.
   
Olönuška oli mužikan tütär, a hänou Mašenka [akan tütär].    Дочь мужика звали Аленушкой, а дочь вдовы – Машенькой.
   
A läks’ nece mužikäine Šalha podvodaha, kaiken ajelihezoiš podvodaha, ninga elotihe ka.    Поехал мужик в извоз в Шалу, он все ездил на заработки, тем они и жили.
   
A nece mačoha sädod döočkäižen rušit’, ühten räcnäižen gät’ pälo, tufläižed gäugha pani.    А мачеха затеяла девочку извести, раздела ее, одну сорочку оставила и туфельки.
   
Hänt püudho vei, kegon pähä ištut’ (rugišt’ oli kezou rahndud).    Отвезла девочку в поле, усадила на стог (рожь была сжата).
   
Nu, ištut’ kegon pähä.    Ну, усадила на стог.
   
Pakaine se pačkäidab.    Мороз-то трещит:
   
«Döočkäine, läm vai vilu?»    – Девочка, тепло или холодно?
   
– «A läm, läm, da ii keza, hüvä, hüvä, da ii rodni mam.»    – А тепло-тепло, да не лето, хороша-хороша, да не родная мать.
   
A pakaine andoi hänlo valencaižed gäugha döočkäželo.    Мороз дал девочке валеночки.
   
Toižuu homesuu möst gö pačkäidab pakaine pahoin.    На следующее утро опять Мороз сильно трещит:
   
«Döočkäine, läm vai vilu?»    – Девочка, тепло или холодно?
   
– «A läm, läm, läm, da ii keza, hüvä, hüvä, da ii rodni mam, a mačoha.»    – А тепло-тепло, да не лето, хороша-хороша, да не родная мать, а мачеха.
   
Hän andoi pöužen hänlo pakaine.    Мороз дал ей шубку.
   
Möst kuumandou homesuu vüu vilumb, a döočkäine ii külmänd, kegon päs, da hiinou ka, pöiš ka...    На третье утро еще холоднее, а девочка не мерзнет: сидит на стогу в сене да шуба на ней.
   
Möst gö pakaine paigäiž:    Опять Мороз треснул:
   
«Döočkäine, läm vai vilu?»    – Девочка, тепло или холодно?
   
– «Läm, läm, läm, da ii keza, hüvä, hüvä, da ii rodni mam, a mačoha.»    – Тепло-тепло, да не лето, хороша-хороша, да не родная мать, а мачеха.
   
A pakaine sidoi hänlo lämän paikan pähä.    И Мороз одел ей тёплый платок на голову.
   
Nu i döočkäine nece hiinau katauzihe vähäižuu da ištupki.    Ну, девочка прикрылась немного сеном и сидит.
   
A nece mačoha tuli ecmähä, kacta, külmehtui gö, ka tähäsai kegonpäspäi katihez maha.    А мачеха пришла искать, посмотреть, как та, верно, уже замерзла и скатилась со стога.
   
Tuli, kacauz’, nikus iile langenut.    Пришла. Посмотрела – нигде нет.
   
«Nu, langen’, da kenni hänt sei.»    «Ну, упала она, да кто-нибудь ее съел».
   
Kegon päs ii nägu, hiinan au ištub ka.    На стогу ее и не видно: под сеном сидит.
   
Ot’ da läkski tagaze.    И ушла мачеха обратно.
   
A süu aigau tat se tuli kodihe podvodame.    А тем временем отец приехал домой с подводой.
   
«Kus olid?»    – Где была?
   
– «A olin naku kegon kacuin.»    – А ходила посмотреть стог.
   
– «A kus döočkäine?»    – А где девочка?
   
– «A en teda kuna i uidnu om.»    – А не знаю, куда она ушла.
   
Uk:    Старик:
   
«Nuko hänon gälgideme mända minei ajada.»    – А пойти-ка мне по ее следам.
   
Mäni da aji, ka döočkäine ištub kegon päs, valencaižed udod, pöu uz’, paikäine puhovi päs.    Поехал, а там девочка сидит на стогу – валеночки новые, шуба новая, платок пуховый на голове.
   
Mužikäine nece ičeze tütruden ot’, korgäu toi kodihe.    Мужик взял свою дочь, в санях привез домой.
   
Tuli kodihe, necon akan hondon neche kegon pähä vei, rušit’ da sidoi hänon hüväs’ti, da ak külmehtuiki sihe kegolo pälo.   Приехал домой, потом отвез эту плохую жену, раздел и усадил на стог, привязал крепко. Так старуха на стогу и замерзла.