подкорпус вепсских сказок
средневепсский диалект, восточные говоры
Информант: Калинина Александра Леонтьевна, г.р. 1909, урожд. Пондала (Pondal), Бабаевский р-н, Вологодская обл., место записи: Пондала (Pondal), Бабаевский р-н, Вологодская обл., г. записи: 1958, записали: Зайцева Мария Ивановна
Вепсские народные сказки, (1996), с. 171-173; ф/архив ИЯЛИ КарНЦ РАН: № 47/1, НА КарНЦ, кол.83, ед.хр.171
Pakičijaine d'oočk'aine |
Девочка-нищенка |
|
Elotihe ukoine da akaine. | Жили-были старичок и старушка. | |
Oli hijau d'oočk'aine üks’ Mašen'ka. | Была у них одна девочка Машенька. | |
Ukoine da akaine kuudihe, nece d'oočk'aine gäi. | Старичок и старушка умерли, эта девочка осталась. | |
Söda hänou liibäd iile. | Хлеба у нее нет. | |
Mida tariž tehta? | Что делать? | |
Ot’ puzuižen, läks’ pakičemha | Взяла корзиночку и пошла по деревням просить милостыню. | |
derüunime. | ||
Было это в воскресенье утром. | ||
Ozaižihe pühänpään homesuu. | ||
Идет эта девочка Машенька в другую | ||
Astub nece d'oočk'aine Mašen'ka toižhe derüunähä. | деревню. | |
Ištub reduižes lehmaine, putnu pačakoho. | Сидит в грязи коровушка, в лужу попала. | |
Lehmaine pagižeb: | Коровушка говорит: | |
– Mašen'ka, Mašen'ka, veda mindain' sarfhuziš, igan mina sindaiž abutaškan elada. | – Машенька, Машенька, вытащи меня за рожки, век буду тебе помогать жить. | |
Mašen'ka sarfhuziš vedi lehmaižen, puhtast’, pezi. | Машенька за рожки вытащила коровушку, вычистила, вымыла. | |
Lehmaine necen d'oočk'aižen Mašen'kan korvaspäi pezot’, toižespäi sädat’. | Коровушка эта девочку Машеньку из одного уха помыла, из другого одела. | |
Tegihe krasavica ka hänon päu | Превратилась она в красавицу, что любо на нее глядеть. | |
kacta. | ||
Красивая одежда на ней, галоши с ботинками на ногах. | ||
Čoma soba päu, kološad šebletoidme gäugas. | ||
Пошла эта девочка в церковь. | ||
Mäni nece d'oočk pagastalo. | ||
Поп поет, а народ весь на нее смотрит. | ||
Pap pajatab, a rahvas kaik nečhe d'oočk'ah'a kactas. | ||
Был тут барский сын. | ||
Oli sidei bajarin' poig. | ||
Барский сын все на эту девочку смотрит. | ||
Bajarin' poig kaiken nečhe d'oočk'ah'a kacub. | ||
Когда служба прошла, она раньше всех подошла к кресту и ушла. | ||
Hän eduu kaikid' rahvast služb proidi ristha mäni da uidi-ki. | ||
Пришла, разделась и пошла просить милостыню. | ||
Möst tuli da rušauzihe da pakičemha läkski. | ||
В следующее воскресенье этот барский сын уже решил приметить, чья же это девочка, нужно ее узнать. | ||
Toižuu pühäpääu nece g'o primetoičeb bajarin' poig, kenon-žo nece om d'oočk, tariž hänt tundištada. | ||
Опять девочка начала собираться | ||
Möstona d'oočk'aine nece lähtoškanz' pagastalo. | в церковь. | |
Lehmaižespäi korvaspäi pezihe, toižespäi sädihe vuu čomembihe kološoihe, šebletoihe kengihe, möst mäni pagastalo. | Из уха коровушки умылась, из другого оделась еще лучше, галоши с ботинками обула и опять пошла в церковь. | |
Nece prihä g'o kacub ka kaiken süumid ii hiita. | Этот парень все смотрит, глаз | |
не сводит. | ||
I kaik rahvas kactas, ningišt’ iile-ki nikugau, mugoine čoma. | ||
И весь народ смотрит – такой нигде больше нет, такая красивая. | ||
Potom möstona ristas eduu rahvast proid'auz’ dei uidi kodihe. | ||
Потом она раньше других очутилась у креста и ушла домой. | ||
Kuumandaks pühäpääks prihä dumaib: | ||
В третье воскресенье парень думает: | ||
«Mida tariž tehta, kut hänt tariž tabata? | ||
«Что делать, как ее поймать? | ||
Tehta mini tervad vädraižehe.» | ||
Сделаю я смолы в ведерко». | ||
Tervad nece prihä, bajarin' poig tegi, vargiič konz nece d'oočk mänob pagastaha. | ||
Приготовил барский сын смолы, караулит, когда эта девочка пойдет в церковь. | ||
Nece d'oočk möstona lehmaižuu korvas pezihe, toižes sädihe čomihe möstona šebletoihe, kološoihe kengihe, mäni pagastalo. | ||
Девочка опять из ушка коровушки умылась, из другого оделась красиво, в ботинки и галоши обулась. Пошла в церковь. | ||
Bajarin' poig pordhad void’ tervau. | ||
Барский сын намазал лестницу смолой. | ||
Lähtoškanz' nece d'oočk pagastaspäi, ristan proidi. | ||
Стала уходить эта девочка из церкви, прошла мимо креста. | ||
Pordhaižile tuli, kološ hänou putui tervakahazo pordhazo, ii viinu nütkäitä. | ||
На ступеньку сошла, галоша пристала к смолистой лесенке, не смогла она отодрать. | ||
Nütkäitä hät’k ka rahvaz tundištadas. | ||
Отрывать долго – народ узнает ее. | ||
G'oks’, uidui kodihe, kološaižen sihe gät’-ki. | ||
Бегом убежала домой, галошу тут и | ||
Mäni kodihe, rušihe. | оставила. | |
Nece bajarin' poig necen kološan ot’, kaikile bahatįle d'oočkile probui, nikelle ii latte. | Пришла домой, разделась. | |
Gollembile probui – nikelle i latte. | Барский сын взял эту галошу, примерил всем богатым девочкам – никому не подходит. | |
Eli side hutoraižuu püudos g'agi-baba. | Бедным примерил – никому не подходит. | |
G'agi-baban tütrennoks käutihe. | Жила тут, на хуторе в поле, баба-яга. | |
G'agi-baba tütruu g'augan vöst’, vöst’, čak g'oksob. | Сходили к дочери бабы-яги. | |
Penendab g'augan, muga tariž bajarin' poigan taga tütär antta mihelo. | Баба-яга подтесала ногу дочери, тесала-тесала – кровь течет. | |
Ii latte. | Делает ногу дочери меньше, нужно выдать дочь за барского сына. | |
Nu vuu kus keda om lüuta? | Не подходит. | |
A om ved’ mijau kus-se pakičijaine gol'l'aine d'oočk'aine Mašen'ka, probuigam bude sille. | Ну, кого, где можно еще найти? | |
Mändihe necen d'oočk'aižennoks, hän ištub päčuu. | – А ведь есть у нас где-то еще нищенка, бедная девочка Машенька, примерим ей. | |
D'oočk'aine probui ka hänolo vokurat. | Пошли к этой девочке, она сидит | |
на печке. | ||
Nu mida tehta? | ||
Девочка примерила, ей впору. | ||
Tariž bajarin' poigan taga mehelo otta, raz hijau g'o ninga tehtut ka. | ||
Ну, что делать? | ||
Mäni nece d'oočk lehmaižennoks. | ||
Нужно взять замуж за барского сына, раз у них уж такой уговор. | ||
Möstona korvaspäi pezihe, toižespäi sädihe, tegihe mugoine hüvä krasavica. | ||
Пошла эта девочка к коровушке. | ||
Bajarin' poigan taga mehelo mäni. | ||
Опять из уха умылась, из другого оделась, стала красавицей. | ||
Siga venčaihezoiš svadbau, kodihe bajarihe ajetihe. | ||
Вышла она замуж за барского сына. | ||
Nügüt’ d'oočk'aine elab bajarinaižen bahatas i kaik hüvästi i kaik-ki elotas hüväšti. | ||
В церкви повенчались, поехали домой | ||
к барину. | ||
Теперь она богато живет, барыней, и все живут хорошо. |